مرجع كاربردي مديريت انرژي

روش هاي بهينه سازي مصرف انرژي در سيستم تهويه مطبوع ساختمان 

روش 1:

به حداقل ساندن زمان كاركرد تجهيزات تهويه مطبوع از طريق نصب پلاكاردهاي آموزشي

خلاصه روش و نحوه اجرا: نصب پلاكارد در كحل كنترل هاي دستگاههاي تهويه. اين كنترل ها شامل ترموستات­ها، كليدهاي فن، كليدهاي انتخاب سرما / گرما، كنترلرهاي زمان دار، شيرهاي دستي رادياتور و غيره مي باشد.

پلاكاردها در هر فضايي كه كنترل تهويه هوا به صورت دستي يا اتوماتيك انجام مي گيرد، حتي در فضاهاي شامل تعداد زيادي از افراد، مطلوب مي باشد.

درصد صرفه جويي حاصل از بكارگيري روش: خاموش كردن دستگاه هاي تهويه در ساعات خالي بودن فضا از افراد، مي تواند حدود 10 الي 50 درصد از انرژي تهويه را صرفه جويي نمايد. بهينه سازي تنظيمات ترموستات نيز مي تواند 1 الي 10 درصد در از هزينه تهويه را كاهش دهد. درصد بالاتر صرفه جويي نيز در مناطقي با شرايط آب و هوايي ملايم و بار تهويه پايين بدست مي آيد.

مزاياي روش: نصب پلاكارد سبب صرفه جويي زيادي در مصرف انرژي در فضاهاي تك نفره مي شود و روش اصولي در جهت صرفه جويي مصرف انرژي مي باشد.

ملاحضات: مواردي كه بايد در يك پلاكارد ذكر شود عبارتند از: دستورالعمل هاي عمليات كنترلي نظير خاموش كردن دستگاه در زماني كه فضا خالي از افراد شود، تنظيم دماي گرمايش فضا بر روي پايين ترين حد مجاز آسايش، تنظيم دماي سرمايش فضا بر روي بالاترين حد مجاز آسايش، تنظيم سرعت فن بر روي پايين ترين حد قابل قبول، تنظيم كنترل فن به گونه اي كه عملكرد فن توسط ترموستات كنترل شود، بستن دريچه ورودي هواي بيرون در زماني كه به آن احتياج نمي باشد. همچنين مواردي از قبيل: يادآوري در بستن پنجره ها و درهاي فضا، مشخص كردن فضايي كه از  لحاظ تهويه كنترل مي شود، آگاهي دادن به ساكنين فضاي داخلي در مورد كنترل هاي اتوماتيك، درخواست از ساكنان داخل فضا جهت استفاده از لباسي متناسب با فصل گرمايش يا سرمايش، مشخص كردن اطلاعات تماس با مقام پاسخگو در زمان بروز مشكلات احتمالي.

همچنين لازم است بازديدي از تمام ساختمان انجام شده و فهرستي از كليه دستگاه هاي تهويه كه نياز به پلاكارد دارند، تهيه شود. سپس پلاكاردها را بايد بر اساس استانداردهاي موجود طراحي و تهيه نمود. پلاكاردها بايد در محل هايي نصب شوند كه قابل رويت بوده و از نظر دور نمانند. همچنين بايد برنامه زماني منظمي جهت بازديد از پلاكاردها در تقويم مربوط به تعميرات و نگهداري سيستم قرار داده شود و ميزان تاثير پلاكاردها بر كاركرد دستگاه ها بررسي شده و در صورت لزوم طرح پلاكاردها بهبود بخشيده شود.

روش 2:

به حداقل رسادن زمان كاركرد تجهيرات تهويه مطبوع از طريق محول كردن وظيفه خاموش و روشن كردن تجهيزات تهويه به كاركنان مطمئن

خلاصه روش و نحوه اجرا: در اين روش هدف محل ساختن وظيفه خاموش و روشن كردن دستگاه هاي تهويه به كاركنان مطمئن و يا افرادي كه وظيفه نگهداري و كنترل فضاها را بر عهده دارند، مد نظر مي باشد.

اگر ساختماني شامل نگهباني باشد مي توان وظيفه خاموش كردن تجهيزات تهويه مطبوع را در پايان روز به آنها سپرد.

درصد صرفه جويي حاصل از بكارگيري روش: باعث صرفه جويي به ميزان 50 تا 95 درصد از كار غير ضروري و غير لازم دستگاه هاي تهويه، بسته به ميزان موثر بودن مديريت ساختمان، مي باشد. آن بخشي از كل انرژي مصرفي سيستم كه صرفه جويي و ذخيره سازي مي شود بسيار متغير بوده و بستگي به برنامه زماني كاركرد دستگاه ها و فضا، بارهاي تهويه و بساري عوامل ديگر دارد.

 مزاياي روش: روش ارزان و موثر در صرفه جويي مصرف انرژي مي باشد. اما نياز به مديريت موثر طولاني مدت دارد. همچنين نيازي به مهارتهاي بالا و تخصصي نمي باشد.

روش 3:

به حداقل رساندن زمان كاركرد تجهيزات تهويه مطبوع از طريق نصب ترموستات هاي قابل تنظيم يا كنترلرهاي فضا

خلاصه روش و نحوه اجرا: در مواقعي كه فضاها طبق برنامه زماني مشخص و منظمي كار مي كنند،‌با نصب ترموستات هاي قابل تنظيمو يا كنترلرهاي زمان دار مي توان كاركرد دستگاه هاي تهويه را كنترل نمود.

اگر فضاي داخلي توسط دستگاه تهويه اي سرويس دهي شود كه طبق برنامه زماني منظم و مشخصي كار مي كند، استفاده از كنترلر زمان دار يا ترموستات هاي قابل تنظيم معمولا بهترين راه در روشن و خاموش نمودن خودكار دستگاه تهويه مي باشد.

درصد صرفه جويي حاصل از بكارگيري روش: عبارت است از 10 تا 70 درصد از هزينه كار دستگاه هاي تهويه بسته به نوع كاربري فضاهاي كه اين دستگاه ها سرويس دهي مي كنند. ترموستات هاي قابل تنظيمي كه دماي فضا را در حدود 10 درجه فارنهايت پايينتر از دماي فضا در حالت حضور افراد نگه مي دارند معمولا باعث صرفه جويي در انرژي گرمايش در حدود 10 تا 30 درصد مي شود.

مزاياي روش: كنترلرهاي اتوماتيك ابزاري اصولي و قدرتمند و موثر در صرفه جويي مصرف انرژي با قابليت انعطاف پذيري بالا مي باشند.

ملاحظات: مقايسه كنترلرهاي حساس به زمان با ترموستات هاي قابل تنظيم: در بسياري از موارد( اما نه هميشه) ترموستات هاي قابل تنظيم نسبت به كنترلرهاي حساس به زمان ارجحيت دارند. ترموستات هاي قابل تنظيم نظير كنترلرهاي حساس به زمان كار مي كنند مگر در زماني كه دما تا حد دماي تنظيم شده افزايش يابد يا پايين يايد. مهمترين مزيت ترموستات قابل تنظيم آن است كه اگر دما تا حد پايين تنظيم افت كند، ترموستات قابل تنظيم باعث راه اندازي مجدد دستگاه تهويه مي شود. اين امر سبب گرم نگه داشتن مناسب فضا در هنگام آماده سازي و گرم كردن سريع سيستم مي شود و يا مي توان از ترموستات قابل تنظيم به عنوان وسيله اي ايمن جهت محافظت دستگاه در مقابل دماي بيش از حد پايين يا بالا استفاده نمود. اگ دستگاه تهويه شامل يك فن با كاركرد پيوسته و دايمي باشد، استفاده از كنترلر حساس به زمان جهت كنترل توان ورودي دستگاه مي تواند سبب صرفه جويي در ميزان انرژي مصرفي توسط فن شود. در حالي كه به كار بردن ترموستات قابل تنظيم باعث مي شود تا فن همچنان به طور پيوسته كار كند.

ترموستات هاي قابل تنظيم هزينه بيشتري نسبت به كنترلرهاي حساس به زمان دارند. اما هزينه نصب آنها در مدار ترموستات معمولا كمتر از هزينه نصب كنترلر حساس به زمان در مدار اصلي مي باشد.

انتخاب تجهيزات: سيستم كنترلري انتخاب شده بايد كليه خصوصيات ضروري و مورد نياز در كار را داشته و بعلاوه از لحاظ استفاده نيز آسان باشد. زيرا كنترلري كه استفاده و بهره برداري از آن براي كاربر سخت و پيچيده بوده و يا فاقد قابليت هاي ضروري باشد، خيلي زود غير قابل استفاده شده و كنار گذاشته مي شود.

نصب: كنترلر حساس به زمان يا ترموستات قابل تنظيم بايد در محلي نصب شود كه قابل رويت بوده و امكان دسترسي سريع و آسان براي افرادي كه وظيفه تنظيم آنها را به عهده دارند فراهم شود و در عين حال دور از دسترس ساير افراد باشد.

شرح كار: براي كاربران داخل فضا، بايد پلاكارد مناسبي بر رو هر كنترلر حساس به زمان يا ترموستات قابل تنظيم نصب شود كه شامل اطلاعاتي نظير دستگاهي كه كنترل مي شود و برنامه زماني عادي باشد. براي كاركنان سيستم نيز كه وظيفه تنظيم و نگهداري از كنترلرها را به عهده دارند، بايد دستورالعمل هاي روشن و مشخصي در خصوص عمليات تعميرات و نگهداري از كنترل ها تدوين شود.

بازرسي و كنترل كاركرد دستگاه : ميزان خرابي و اشتباه در كار كنترلرهاي زمان دار بالا مي باشد كه اساسا به دليل دستكاري كنترلر است. به همين منظور بايد به صورت دوره اي و منظم از كليه كنترلرهاي زمان دار سيستم و وضعيت كاري و تنظيمات آنها بازديد بعمل آيد.

روش 4:

به حداقل رساندن زمان كاركرد تجهيزات تهويه مطبوع از طريق نصب كليدهاي قطع زمان دار

خلاصه روش و نحوه اجرا: در فضاهاي با زمانهاي كاربري نامنظم و نامشخص، مي توان با نصب كليدهاي قطع زمان دار امكان كنترل دستگاه هاي تهويه توسط كاربران فضا را فراهم نمود.

اين روش مناسب براي فضاهاي كوچكتر بوده و كاربرد آن محدود به محل هايي مي شود كه لازم نباشد دما به ميزان زيادي پيش از حضور افراد در فضا و شروع روز كاري گاهش يا افزايش يابد.

درصد صرفه جويي حاصل از به كارگيري روش: باعث صرفه جويي كمتر از 80 درصد از كار غير ضروري دستگاه تهويه مي شود. بخشي از كل انرژي مصرفي كه صرفه جويي و ذخيره مي شود به طور زيادي متغير بوده، و بستگي به كاربري فضا، ميزان حضور افراد در فضا و نيز بار تهويه فضا دارد.

مزاياي روش: روشي ارزان و تقريبا مطمئن و عاري از اشتباه مي باشد. كليدهاي قطع زمان دار ارزان قيمت هستند و در بسياري از كاربردها، اقتصادي ترين راه در كنترل تهويه فضا توسط كاربر به حساب مي آيند. كليدهاي قطع زمان دار از لحاظ استفاده آسان بوده و يادگيري نحوه كار با آنها به راحتي حتي توسط افرادي كه آشنا به فضاي داخل نيستند نيز امكان پذير مي باشد. روش نصب معمولا آسان بوده و تنها بايد توجه داشت كه كليد در محيط نصب شود كه در معرض ديد و دسترسي كاربران فضا قرار داشته باشد.

ملاحضات: هيچ گاه نبايداز اين روش براي گرم كردن يا خنك كردن يك فضا در يك دامنه وسيع دمايي استفاده نمود زيرا نياز به مدت زمان بسيار طولاني براي اين كار خواهد بود.

انتخاب تجهيزات: كليد قطع زمان دار انتخابي، بايد به راحتي قابل استفاده بوده و در عين حال از مقاوت خوبي برخوردار باشند.

تعيين محل مناسب و قابل رويت: مهمترين نكته در نصب كليدها آن است كه در محلي قرار داده شوند كه قابل رويت و دسترسي براي كاربران داخل فضا بوده و در عين حال به خوبي در برابر آسيب هاي خارجي حفاظت شوند. پلاكارد مناسبي بايد در كنار اين كليدها جهت اطلاع كاربران نصب شود.

دنبال كردن كار: كليدهاي قطع زمان دار بايد به صورت تناوبي و منظم مورد بازرسي قرار گرفته و در صورت لزوم كليدهاي خراب شده تعويض شوند.

مهمترين محدوديت كليدهاي قطع زمان دار آن است كه قادر به تامين مدت زماني جهت گرم شدن يا خنك شدن فضا و آماده شدن دستگاه قبل از زمان حضور افراد در فضا نمي باشند. به همين علت كاربرد اين كليدها محدود به محل هايي مي شود كه نياز به تغيير دماي زيادي پيش از حضور افراد در فضا نباشد. كاركرد كليدهاي قطع زمان دار معمولا در فضاهاي داخلي كه توسط ساير فضاهاي تهويه شده احاطه شده اند مناسب و موثر مي باشند. از نقطه نظر راندمان، تا قبل از زمان حضور افراد در داخل فضا، كليه عمليات سيستم توسط كليدهاي قطع زمان دار قطع مي باشد. اما ممكن است كاربران فضا فراموش كنند كه كليد را در زمان خالي شدن فضا خاموش نمايند و در نتيجه سبب باقي ماندن سيستم در وضعيت روشن و كار غير ضروري آن در ساعات پس از كاربري فضا شوند. اين امر در صورتي كه از فضا به صورت گهگاه استفاده شود چندان اهميتي ندارد اما در صورت استفاده پيوسته از فضا ميتواند به مسئله جدي و. مهمي تبديل شود.

روش 5

 به حداقل رساندن زمان كاركرد تجهيزات تهويه مطبوع از طريق نصب سنسورهاي پرسنل

خلاصه روش و نحوه اجرا: در فضاهاي با زمان هاي كاربري نامنظم و نامشخص، مي­توان با نصب سنسورهاي پرسنل(سنسورهايي كه حضور افراد را در فضا حس مي كنند) دستگاه هاي تهويه را كنترل نمود به ويژه در فضاهاي كوچكتر مناسب مي باشد زيرا فضاهاي كوچكتر سريعتر گرم يا خنك شده و يك سنسور واحد نيز قادر به كنترل و سنس نمودن حضور افراد در كل فضا مي باشد. 

درصد صرفه جويي حاصل از بكارگيري روش: يك سيستم كنترلي مناسب كه بر مبناي سنسورهاي پرسنل كار مي كند مي تواند 70 تا 95 درصد از كار غير لازم سيستم هواساز را برطرف سازد. ميزان صرفه جويي در هزينه دز بين كاربردهاي مختلف متغير بوده و به برنامه زماني كاربري فضا، بار تهويه و ساير عوامل بستگي دارد.

مزاياي روش: روشي بسيار موثر و تقريبا مطمئن و عاري از اشتباه مي باشد. بارزترين مزيت سنسورهاي پرسنل آن است كه مستقيما به تغيير وضعيت افراد در داخل فضا و شرايط اشغال شدن فضا پاسخ مي دهند. اين سنسورها به محض ورود يك نفر به داخل فضا، سيستم هاي تهويه را روشن كرده و به محض خروج فرد و خالي شدن فضا نيز كار تهويه را متوقف ميسازند، نصب سنسورهاي پرسنل چندان دشوار نمي باشد اما ممكن است غلط انداز و گمراه كننده باشد. بنا بر اين لازم است تا براي هر دستگاه به تنهايي مكان و جهت مناسبي در نظر گرفته شود.

ملاحضات: عمده ترين محدوديت سنسورهاي پرسنل آن است كه اين ابزار فاقد توانايي پيش بيني نمودن زمان حضور افراد در داخل فضا مي باشند. بنابراين كاربرد اين سنسورها در محل هايي كه نياز به مقدار قابل ملاحضه اي زمان جهت گرم شده يا خنك شدن فضا قبل از حضور افراد وجود دارد، مناسب نمي باشد. هزينه قطعات و سخت افزار سنسورها به تنهايي پايين مي باشد. بيشترين بخش هزينه، مربوط به نيروي كار جهت نصب و انجام سيم كشي هاي مربوطه مي شود. موارد زير نيز در خصوص اين روش حائز اهميت است:

انتخاب روش: اگر فضايي نياز به گرم شدن يا خنك شدن در يك دامنه وسيع دمايي را داشته باشد نبايد از اين روش استفاده نمود، زيرا در غير اين صورت به زمان بسيار زيادي نياز خواهد بود. جهت گرم كردن يا خنك كردن فضا مي توان تركيبي از اين روش را با ساير روش هاي مناسب در نظر گرفت. اگر در خارج از ساعات معمولي كاربري فضا، رفت و آمد لحظه اي افراد به فضا پي در پي و پيوسته باشد نبايد از اين سنسورها جهت كنترل تهويه فضا استفاده نمود.

انتخاب تجهيزات و نصب: نوع سنسور انتخابي بايد مناسب با فضا و محل و جهت قرار گيري سنسورها باشد.

آگاهي دادن به افراد: افرادي كه داخل فضا هستند نياز دارند كه مطمئن شوند سرمايش يا گرمايش داخل فضا وجود دارد. بنا براين بايد پلاكارد مناسبي در فضا نصب گردد تا به كاربران فضا اين آگاهي را بدهد كه با ورود آنها به داخل فضا شروع سرمايش و گرمايش فضا به طور خودكار انجام مي شود و فضاي داخل به زودي به سطح دمايي مناسب خواهد رسيد.

روش 6

به حداقل رساندن زمان كاركرد تجهيزات تهويه مطبوع از طريق خاموش و روشن كردن تجهيزات تهويه توسط كليدهاي روشنايي

خلاصه روش و نحوه اجرا: در اين روش خاموش و روشن كردن دستگاه هاي تهويه توسط كليد چراغ هاي روشنايي انجام مي شود. اين روش در فضاهايي استفاده مي شود كه داراي خصوصيات زير باشد:

زمان حضور افراد در داخل فضا مستقل  از برنامه كاري قسمت هاي ديگر ساختمان است، ميزان تغيير در تعداد كارمندان موجود در فضا پايين و سطح مسئوليت پذيري كارمندان بالا باشد، فضا تك نفره باشد و يا در صورت حضور چند كاربر، هر فرد قابل ديده شدن توسط ساير افراد داخل فضا باشد، ميزان كسب حرارت و يا اتلاف حرارت محدود شده باشد، وجود تجهيزات تهويه ي مطبوعي كه گرم شدن يا خنك شدن سريع فضا را تامين مي كنند و يا روشن بودن حداقل يك چراغ روشنايي در زمان حضور افراد در داخل فضا.

درصد صرفه جويي حاصل از بكارگيري روش: 50 تا 95 درصد از كار غير ضروري دستگاه تهويه مي باشد. بخشي از انرژي مصرفي كل كه توسط اين روش ذخيره مي شود به طور زيادي متغير بوده و بستگي به فضاي مسكوني مورد نظر و بارهاي تهويه آن دارد.

مزاياي روش: با اين روش مي توان تضمين نمود كه همواره در صورت نياز، فرايند تهويه هواي داخل فضا وجود خواهد داشت. اين روش كنترل اتوماتيكي از تهويه هوا را بدون نياز به كنترل هاي ويژه و بخصوص فراهم مي سازد.

ملاحضات: روشي ساده و آسان در استفاده اما غير معمول مي باشد. بستگي به افراد دارد كه چراغها را در زمان خالي شدن فضا از كارمندان، خاموش كنند.

انتخاب روش: فضاي مورد نياز،‌ تجهيزات تهويه هوا، نوع روشنايي فضا و ماهيت فعاليت هاي انجام شده در فضا بايد تماما متناسب با اين روش باشند. تمام اين شرايط بايد براي هر فضايي كه انتخاب مي شود بررسي شده و اطمينان حاصل شود كه اين شرايط در طول عمر ساختمان ادامه خواهد داشت و تغيير نمي كنند.

شرح كار: بايستي به كاربران فضا درباره نحوه كنترل تهويه هواي داخل فضا آگاهي داده شود.با نصب پلاكارد مناسبي از كاربران فضا خواسته شود تا در زمان ترك فضا، چراغ‌ها و دستگاه هاي تهويه هوا را خاموش نمايند.

روش 7

به حداقل رساندن زمان كاركرد تجهيزات تهخويه مطبوع از طريق خاموش كردن سيستم تهويه در هنگام باز بودن در و پنجره ها

نحوه اجرا: نصب سوئيچ هاي در دسترس، جهت خاموش كردن دستگاه هاي تهويه مطبوع در مواقعي كه درها و پنجره هاي فضا باز مي مانند. در فضاهايي كه دراراي پنجره ها و درهاي خارجي هستند احتمال باز ماندن درها و پنجره ها توسط افرادي كه فضا را ترك مي كنند وجود دارد. اين مشكل در هتل هايي كه شامل درهاي كشويي جهت دسترسي به بالكن خارجي اتاق مي باشتد بسيار متداول است. براي حل اين مشكل مي توان براي هر پنجره و در خارجي يك سوئيچ PROXIMITY  نصب نمود تا در زمان باز شدن در يا پنجره، دستگاه تهويه مطبوع داخل فضا خاموش شود.

درصد صرفه جويي حاصل از بكارگيري روش : بين 5 تا 50 درصد از انرژي كه صرف تهويه هواي فضا مي شود،‌ تغيير مي كند و وابسته به نوع كاربري فضا مي باشد.

مزاياي روش: روش كنترلي ساده و تقريبا مطمئن و بدون خطا مي باشد اين روش كنترلي دو فايده و اثر مهم دارد. يكي آنكه سبب تشويق كاربران فضا به بستن درها و پنجره ها جهت جلوگيري از اتلاف هواي تهويه شده مي شود و دوم آنكه روشن كننده اين موضوع است كه كاربر مي تواند بين استفاده از هواي بيرون جهت تهويه فضا و هواي تهوه شده توسط دستگاه تهويه يكي را انتخاب نمايد. از لحاظ قابليت اطمينان، روشي مطمئن است. بازرسي و محافظت از پروسه كار آسان و تنها نيازمند قدري مهارت در اپراتوري مي باشد. عمر كاري سيستم طولاني است و در برابر صدمه و بي توجهي در استفاده و نگهداري آسيب پذير نمي باشد. امكان خرابي مشهود در مدت زمان كار طولاني را دارد

ملاحظات : روش كنترلي مهم در فضاهايي است كه داراي گشودگي هايي ( در و پنجره و ...) به خارج هستند. روش ساده و تقريبا مطمئن و بدون خطا مي باشد. موارد زير نيز در اين باره قابل توجه است:

انتخاب تجهيزات و نصب: سوئيچ انتخابي و روش نصب بايد به گونه اي باشند كه به حد كافي در برابر شرايط محيط كار مقاوم باشند.

كنترل و بازدهي كاركرد: تجهيزات و سو ئيچ ها بايد از لحاظ احتمال خرابي به طور تناوبي و منظم تحت كنترل و بازرسي قرار بگيرند. در صورت مشاهده خرابي سريع در كليد و يا كنار گذاشته شدن استفاده از آن توسط كاربران، بايد نوع كليد استفاده شده را عوض نمود و يا از روش ديگري جهت كنترل كاركرد دستگاههاي تهويه مطبوع استفاده نمود.

بهينه سازي انرژي در مبدلهاي حرارتي رايج گرم كننده فضاهاي ساختمان

پتانسيل هاي فراواني جهت بهينه سازي مصرف انرژي  در مبدل هاي حرارتي گرم كننده فضاها در سيستم هاي رايج فعلي وجود دارد. در ادامه به بررسي رو شهاي بهينه سازي مصرف انرژي در رادياتورها و فن كويل ها و نيز تجهيزات گرم كننده در محل ( بدون گرمايش مركزي) مي پردازيم.

روش هاي بهينه سازي مصرف انرژي در رادياتورها و كنوكتورها

روش 1

بهبود راندمان گرمايشي در رادياتورها و كنوكتورها از طريق تعمير و نگهداري مناسب

خلاصه روش و نحوه اجرا: اين روش عمدتا شامل تعمير و تميز كردن رادياتورها و كنوكتورها در فواصل زماني معين و مناسب مي باشد. در اين روش اجزا دستگاه بايد در فواصل زماني منظم تميز يا عوض شوند. اين اجزا عبارتند از: پره ها و كويل ها، شيرهاي كنترل دستي، شيرهاي كنترل ترموستاتي، تله هاي بخار، حذف كننده هاي هوا، كنترل هاي دمپر.

درصد صرفه جويي حاصل از به كارگيري روش: با انجام اين روش 20 تا 50 درصد از انرژي گرمايشي، در مقايسه با سيستم هايي كه اقدامات تعمير و نگهداري در آنها انجام نمي شود، صرفه جويي مي گردد.

مزاياي روش: اجراي اقدامات تعمير و نگهداري از رادياتورها و كنوكتورها جهت جلوگيري از اتلاف انرژي و حفظ آسايش حرارتي لازم مي باشد.

ملاحظات:

مهارت و آموزش: دستگاههايي كه با الكتريسيته و آب داغ كار مي كنند تنها نياز به مهارت هاي معمولي در كنترل و بازرسي دارند اما در رادياتورهاي بخاري نيز به دانش ويژه اي در زمينه نگهداري و تعمير اينگونه واحدها مي باشد. مراحل عيب يابي و تعمير دستگاه بايد راهنماي سرويس و نگهداري و فعاليت هاي موتورخانه آورده شود.

دقت و هوشياري: بازرسي در رادياتورها به خصوص در رادياتورهاي بخار بايد با دقت كامل انجام گيرد. زيرا ممكن است باعث سردرگمي شود. با تدوين برنامه زماني دوره اي و مشخص مي توان از رادياتورها و كنوكتورها موجود در سيستم گرمايشي به صورت منظم بازرسي نمود.

در سطح بدون هزينه، تاكيد بر روي استفاده از تجهيزات فعلي با بازدهي ا نرژي در سطح بالاست . اين امر دلالت بر اين دارد كه انسانها آگاه هستند. انگيزش دارند و توانمند شده اند.در سطح هزينه پايين، تغيير بسوي تكنولوژي بعنوان راه حل است . اما داده هاي اساسي بايد از انسانها دريافت شود . مثلاً ممكن است راه حل بوسيله يكي از كاركنان ارائه گردد . در سطح هزينه بالا تاكيد بر تكنولوژي براي ذخيره انرژي است . اين امر بايد قبل از تصميم گيري در مورد سرمايه گذاري در تكنولوژي براي ذخيره انرژي است. اين امر بايد قبل از تصميم گيري در موردسرمايه گذاري در تكنولوژي با تجزيه و تحليل مالي و فني صورت پذيرد و لكن در همين حالت هم درگيري ذهني و عاطفي انسانها ضرورت دارد .بعنوان نمونه وقتي كه سيستم مديريت انرژي اعمال شد بايد فردي در اعمال آن نظارت كند.

*مجهز شدن با مناسب ترين نوع تكنولوژي
به منظور مجهز شدن با مناسب ترين نوع تكنولوژي، تركيب مناسب انسانها و راه حلهاي فني بايد در هر مرحله به كار رود . در هر جا كه انسانها درگير باشند بايد آموزش سرلوحه كار قرار گيرد . و هر جا كه تكنولوژي وارد عمل شود . استفاده كننده بايد بتواند تعيين كند كه تكنولوژي تا چه حد موثر است . اين امر به سابقه فني داشتن ارتباط ندارد بلكه مستلزم آموزش مي باشد.
مراحل مديريت انرژي
توالي روشن و واضحي براي توسعه فعاليتهاي مديريت انرژي وجود دارد . هر سازماني، من جمله مديريت انرژي لازم است كه مساعي خود را به مراحل مختلفي از رشد و پيشرفت تطبيق دهد . اين مراحل مي توانند بصورت مراحل متداخل تصور شوند.
مرحله 1- اعمال كنترل بر روي مصرف انرژي
مرحله 2- سرمايه گذاري در ذخيره انرژي
مرحله 3- نگاهداري و حفظ كنترل روي مصرف انرژي
مرحله 1- اولين هدف مديريت انرژي بايد اعمال كنترل روي مصرف انرژي و هزينه آن باشد . اين عمل مي تواند با تعيين استفاده كنندگان عمده سازمان از انرژي و معرفي راههاي بدون هزينه براي جلوگيري از اسراف انرژي باشد.
• تعيين استراتژي - نوع سوخت و تعرفه را مورد بررسي قرار دهيد تا اطمينان حاصل شود كه مناسبترين منبع انرژي را بكار گرفته ايد و اينها با قيمت معقول خريداري شده اند.
• نحوه عمليات سيستمهاي حرارتي، لامپها ، تهويه و ساير لوازم و تجهيزات را مورد بازبيني قرار دهيد تا اطمينان حاصل كنيد كه وسايل و تجهيزات و ماشينهاي موجود با حداكثر بازدهي كار مي كنند.
• اقدامات آموزشي و انگيزش – حدود دانش و آگاهي كاركنان را در مورد انرژي و برنامه هاي آموزشي مشخص و معين را مورد بررسي مجدد قرار دهيد تا اطمينان حاصل شود كه در مورد نحوه نگاهداري و استفاده از وسايل و تجهيزات به افراد گروههايي كه كارشان روي مصرف انرژي تاثير دارد، راهنماييهاي كافي در سرتاسر سازمان به عمل آمده است.
مرحله 2- بعد از اينكه طرز كار تجهيزات (مولد انرژي ) و ساختمان مورد كنترل قرار گرفت، و مصرف بي مورد تحت نظارت درآمد، توجه مي تواند به ذخيره انرژي كه هزينه در بردارد، معطوف شود.
• اقدامات سرمايه گذاري - فرصتهاي سرمايه گذاري در زمينه افزايش بازدهي انرژي را بررسي كنيد و بر حسب هزينه، سرمايه لازم و پيش بيني درصد بازگشت آن ها را، اولويت بندي نمائيد.
• برنامه كار را بر مبناي منابع موجود كه بازگشت سرمايه را به حداكثر مي رساند تنظيم نمائيد.
• مرحله 3- به محض اينكه مراحل دوم به جريان افتادند، شما بايد كنترلها را اعمال و از سرمايه تان محافظت كنيد . اين بدان مفهوم است كه يك سيستم اطلاع ات مديريت انرژي بوجود آوريد.
•اطلاعات مديريت انرژي - روشهاي جمع آوري، پردازش و بازخور اطلاعات را مورد بازبيني قرار دهيد تا اطمينان حاصل كنيد كه اطلاعات به موقع در اختيار افرادي كه به آنان نياز دارند، قرار مي گيرد و تصميم گيري بر مبناي آن بعمل مي آيد.
- سازماندهي
قلمرو مديريت انرژي بايد به تمام سازمان شمول يابد . مدير انرژي بايد به تمام قسمتهاي سازمان دسترسي داشته باشد، اما مديريت انرژي در يك محل استقرار يابد . جايگاه مديريت انرژي ممكن است به اين شرح باشد:
• اداره امور فني
• اداره امور پرسنلي
• اداره امور مالي
• دفتر مديريت عامل سازمان
• مشاور- خارج از سازمان
- جايگاه مديريت انرژي
گرايشي وجود داشته است كه صرفه جويي در انرژي به عنوان يك فعاليت فني ديده شود و شما ممكن است فعلاً در سازمانتان جزو يك قسمت فني باشيد . اين روش ممكن است در مرحله 1 برنامه مديريت انرژي خوب به نظر برسد و روي مصرف انرژي كنترل اعمال نمايد، اما براي آموزش يا فعاليتهاي اطلاعاتي مديرتي انرژي، مناسب نباشد.
اداره امور مالي ممكن است جاي مناسبي براي انگيزش و آموزش فعاليتهاي صرفه جويي در انرژي باشد . اداره امور مالي احتمالاً در بلند مدت، مبناي خوب براي ا ين عمل خواهد بود و كنترل مالي و روشهاي حسابداري مورد لزوم مرحله 3 را فراهم نمايد . اما هر دو واحد محدوديتهايي از لحاظ حساسيت فني و اعتبار قابليت پذيرش، در بردارند.
دفتر رياست عاليه ممكن است سرعت ايجاد پيشرفت مديريت انرژي را در اولين كار تسهيل كند اما در بلند مدت اگر بخواهيم مديريت انرژي در جريان امور سراسر سازمان وارد شود ممكن است اين هم جايگاه خوبي نباشد.
آخرين راه حل استفاده از مشاوران خارج از سازمان است . اين مشاوران مي توانند تجزيه و تخصص لازم را در اختيار سازمان قرار دهند . روش مزبور ممكن است از لحاظ حماي تهاي فني براي كمك به كاركنان داخل سازمان مناسب باشد . لكن شبكه ارتباطي و تماسهاي روزانه را كه براي مطلع نگاه داشتن و انگيزش كاركنان لازم است، در بر نداشته باشد . در عمل ممكن است هيچ جاي منحصر بفرد مطلوبي نباشد و جاي مطلوب بايد با تغيير سازمان در طول زمان از يك مرحله مديريت انرژي به مرحله ديگر، تحول يابد.
هر راه حلي مزايا و محدوديتهاي خودش را دارد . هر وضعيتي كه شما داشته باشيد بايد بر اساس آن، محل سازماني را تعيين كنيد.
سئوالات مهمي كه در اين رابطه مطرح مي باشند، عبارتند از:
• آيا تمام كاركنان مديريت انرژي بايد در يك واحد جمع باشند؟
• آيا ميتوان آنها را در سراسر سازمان پراكنده نمود؟ از نقطه نظر مديريت ضعف در يك واحد دردرون يك قسمت خاص، كوتاهترين زنجير فرماندهي را دارد و همچنين ممكن است موجبات وحدت و يكپارچگي  (Esprit de corps scale)و انجام مقياس اقتصادي( (Economics of را فراهم آورد. اما قسمتهاي پراكنده با مسئوليتهاي اعطا شده در داخل واحدهاي مختلف  ممكن است در بلند مدت از لحاظ تاثير مديريت انرژي در فعاليتهاي مختلف سازمان مفيد تر باشد.
كداميك از اين راه حلها ميتواند بهترين راه حل باشد؟(نه در كوتاه مدت بلكه در بلند مدت ) به شرايط خاص شما در سازمان بستگي دارد . اگر شما خودتان را يك قسمت فني بدانيد در آن صورت مديريت انرژي را يك فعاليت فني تخصصي، محسوب خواهيد داشت . انرژي يك مساله مديريتي است نه فني – تخصص، شما بايد:
• اقدامي بعمل آوريد كه بهينه سازي انرژي يك مسئوليت مديريت تلقي شود.
• كاري بكنيد كه اين ايده جديد را بپذيرند و بدان عمل كنند و خودشان را پاسخگويي مصرف انرژي بدانند.

- نمونه شرح شغل مدير انرژي
وظايف و مسئوليتهاي شما بعنوان انرژي ممكن است به شرح ذيل باشد:
- 1 نظارت بر فرمول بندي و اجراي خط مشي انرژي
- 2 معرفي و نگهداري طرق مختلف تامين اطلاعات مديريت درباره صرفه جويي در انرژي و آلودگي محيط
- 3 توزيع اطلاعات طرق مختلف تامين اطلاعات مديريت درباره صرفه جويي در انرژي و آلودگي محيط
-4 تهيه و تنظمي خط مشي ها و اقدامت مربوط به حفظ محيط از لحاظ صرفه جويي در انرژي با جايگزيني سوختهايي كه آلودگي كمتري دارند.
- 5 بالا بردن دانش و آگاهي كل سازمان در مورد انرژي
- 6 معرفي و پيگيري در مورد روشهاي نگاهداري بهتر وضعيت انرژي در سراسر سازمان
-7 تعيين نيازهاي آموزشي سازمان براي مهارتهاي مربوط به انرژي و درك آنها
-8 تعيين طرق مختلف افزايش بازدهي انرژي هاي گوناگون
-9 فرمول بندي برنامه سرمايه گذاري براي كاهش مصرف انرژي و تقليل آلودگي محيط

- بازبيني و بررسي
اعمال مديريت خوب بخصوص در واحدهاي صنفي در زمينه مصرف در زمينه مصرف انرژي، به اندازه محل سازماني، حائز اهميت است. در اين مورد آنچه كه لازم به نظر مي رسد عبارتند از:
• تفويض اختيار و واگذاري مسئوليت براي كنترل مصرف انرژي به كسانيكه بودجه مربوط به انرژي را در سازمان كنترل مي كنند.
• تعيين يك نفر كه مسئوليت هماهنگي تمام فعاليتهاي مديريت انرژي و گزارش دهي منظم را بعهده داشته باشد و همچنين چگونه و تا چد حد هر قسمت مقدار انرژي مصرفي را، كنترل مي نمايد.
• تعيين خطوط روشن گزارش دهي و مسئوليت براي فعاليتهاي مديريت انرژي از مصرف كننده انرژي تا مديريت بالاي سازمان
•تعيين يك كميته متشكل از دارات مختلف براي اداره انرژي
شما بايد ماهي يكبار به رئيس واحدي كه در آن اشتغال داريد، گزارش نمائيد . از طريق اين واحد، شما لازم است حداقل ماهي يكبار به كميته متشكل از ادارات مختلف (مذكور در فوق ) گزارش دهيد . مزاياي چنين كميته اي اين است كه دسترسي به قيمتهاي گوناگون تصميم گيري را كه روي مصرف انرژي تاثير مي گذارد، آسان مي سازد . در غير اينصورت، ادارات ممكن است شما را ناديده بگيرند . ازطريق چنين كميته اي شما بايد حداقل سالي يكبار به هيات مديره گزارش نمائيد.
همچنين لازم است كه وظايف كاركنان مديريت انرژي تفكيك گردد . به طوري كه تعدادي از كاركنان مسئول سرمايه گذاري در زمينه صرفه جويي در انرژي باشند و گروه ديگر به بررسي و بازرسي نحوه بازگشت سرمايه بپردازند . در حالي كه هر دو گروه در برابر شما به عنوان مديريت انرژي مسئوليت دارند فرآيند بررسي و بازرسي بايد مورد بازنگري قرار گيرد . اين بازنگري به وسيله كميته مديرتي انرژي متشكل از ادارات مختلف انجام خواهد شد.

-تامين نيروي انساني واحد مديريت انرژي
تعدادي كاركناني كه شما با ويژگيهاي مشخص نياز داريد به عوامل ذيل بستگي دارد:
• مقدار انرژي كه مصرف مي كنيد
• حدودي كه مصرف انرژي بايد در سازمان شما كاهش يابد
• مرحله اي از پيشرفت كه در برنامه هاي مديريت انرژي دستيابي حاصل شده است (در مورد مراحل قبلاً صحبت شده است(عوامل ذيل، به نوبه خودحدودي را كه مصرف انرژي بايد كاهش يابد، تعيين مي كند:
• تعداد مكانها، مولدها و تجهيزات سازمان
• سطح بازدهي انرژي در وضعيت فعلي
• وضعيت فعلي دانش و آگاهي كاركنان درباره انرژي حدودي كه آنها در امور نگاهداري و حفظ مناسب تاسيسات مربوط به انرژي درگير هستند.
• كافي بودن سيستم اطلاعات فعلي در مورد انري، براي حمايت از تصميم گيري مديريت
• مقدار بودجه اي كه براي بهبود مورد فوق موجود است.
نكات فوق بدين معني است كه تعداد دقيق كاركنان مورد نياز بخش مديريت انرژي در طول زمان متغير است. در هر حال، با يك محاسبه سرانگشتي شما بايد حداقل تعداد كاركنان را داشته باشيد:
تعداد كاركنان صرفاً عامل مهمي نيست، رشته تخصصي و ميزان تجربه آنان نيز اهميت دارد . اگر تخصص و تجربه نداشته باشند . احتمالاً بدون نظارت مستقيم شما كارآمد نخواهند بود . اين امر به نوبه خود موجب اتلاف وقت شما مي شود و نمي توانيد به اندازه كافي به تفكر استراتژيك، گزارشهاي داخلي، يا بالا بردن ارزش و اعتبار فعاليتهاي مديريت انرژي بپردازيد.
در طول زمان، فعاليتهاي مديريت بايد به طور وسيع تخصصي شوند.
• مديريت عمومي واحد انرژي
• امور فني
• مديريت پرسنلي
• آموزش
• بازاريابي