در سطح بدون هزينه، تاكيد بر روي استفاده از تجهيزات فعلي با بازدهي ا نرژي در سطح بالاست . اين امر دلالت بر اين دارد كه انسانها آگاه هستند. انگيزش دارند و توانمند شده اند.در سطح هزينه پايين، تغيير بسوي تكنولوژي بعنوان راه حل است . اما داده هاي اساسي بايد از انسانها دريافت شود . مثلاً ممكن است راه حل بوسيله يكي از كاركنان ارائه گردد . در سطح هزينه بالا تاكيد بر تكنولوژي براي ذخيره انرژي است . اين امر بايد قبل از تصميم گيري در مورد سرمايه گذاري در تكنولوژي براي ذخيره انرژي است. اين امر بايد قبل از تصميم گيري در موردسرمايه گذاري در تكنولوژي با تجزيه و تحليل مالي و فني صورت پذيرد و لكن در همين حالت هم درگيري ذهني و عاطفي انسانها ضرورت دارد .بعنوان نمونه وقتي كه سيستم مديريت انرژي اعمال شد بايد فردي در اعمال آن نظارت كند.
*مجهز شدن با مناسب ترين نوع تكنولوژي
به منظور مجهز شدن با مناسب ترين نوع تكنولوژي، تركيب مناسب انسانها و راه حلهاي فني بايد در هر مرحله به كار رود . در هر جا كه انسانها درگير باشند بايد آموزش سرلوحه كار قرار گيرد . و هر جا كه تكنولوژي وارد عمل شود . استفاده كننده بايد بتواند تعيين كند كه تكنولوژي تا چه حد موثر است . اين امر به سابقه فني داشتن ارتباط ندارد بلكه مستلزم آموزش مي باشد.
مراحل مديريت انرژي
توالي روشن و واضحي براي توسعه فعاليتهاي مديريت انرژي وجود دارد . هر سازماني، من جمله مديريت انرژي لازم است كه مساعي خود را به مراحل مختلفي از رشد و پيشرفت تطبيق دهد . اين مراحل مي توانند بصورت مراحل متداخل تصور شوند.
مرحله 1- اعمال كنترل بر روي مصرف انرژي
مرحله 2- سرمايه گذاري در ذخيره انرژي
مرحله 3- نگاهداري و حفظ كنترل روي مصرف انرژي
مرحله 1- اولين هدف مديريت انرژي بايد اعمال كنترل روي مصرف انرژي و هزينه آن باشد . اين عمل مي تواند با تعيين استفاده كنندگان عمده سازمان از انرژي و معرفي راههاي بدون هزينه براي جلوگيري از اسراف انرژي باشد.
• تعيين استراتژي - نوع سوخت و تعرفه را مورد بررسي قرار دهيد تا اطمينان حاصل شود كه مناسبترين منبع انرژي را بكار گرفته ايد و اينها با قيمت معقول خريداري شده اند.
• نحوه عمليات سيستمهاي حرارتي، لامپها ، تهويه و ساير لوازم و تجهيزات را مورد بازبيني قرار دهيد تا اطمينان حاصل كنيد كه وسايل و تجهيزات و ماشينهاي موجود با حداكثر بازدهي كار مي كنند.
• اقدامات آموزشي و انگيزش – حدود دانش و آگاهي كاركنان را در مورد انرژي و برنامه هاي آموزشي مشخص و معين را مورد بررسي مجدد قرار دهيد تا اطمينان حاصل شود كه در مورد نحوه نگاهداري و استفاده از وسايل و تجهيزات به افراد گروههايي كه كارشان روي مصرف انرژي تاثير دارد، راهنماييهاي كافي در سرتاسر سازمان به عمل آمده است.
مرحله 2- بعد از اينكه طرز كار تجهيزات (مولد انرژي ) و ساختمان مورد كنترل قرار گرفت، و مصرف بي مورد تحت نظارت درآمد، توجه مي تواند به ذخيره انرژي كه هزينه در بردارد، معطوف شود.
• اقدامات سرمايه گذاري - فرصتهاي سرمايه گذاري در زمينه افزايش بازدهي انرژي را بررسي كنيد و بر حسب هزينه، سرمايه لازم و پيش بيني درصد بازگشت آن ها را، اولويت بندي نمائيد.
• برنامه كار را بر مبناي منابع موجود كه بازگشت سرمايه را به حداكثر مي رساند تنظيم نمائيد.
• مرحله 3- به محض اينكه مراحل دوم به جريان افتادند، شما بايد كنترلها را اعمال و از سرمايه تان محافظت كنيد . اين بدان مفهوم است كه يك سيستم اطلاع ات مديريت انرژي بوجود آوريد.
•اطلاعات مديريت انرژي - روشهاي جمع آوري، پردازش و بازخور اطلاعات را مورد بازبيني قرار دهيد تا اطمينان حاصل كنيد كه اطلاعات به موقع در اختيار افرادي كه به آنان نياز دارند، قرار مي گيرد و تصميم گيري بر مبناي آن بعمل مي آيد.
- سازماندهي
قلمرو مديريت انرژي بايد به تمام سازمان شمول يابد . مدير انرژي بايد به تمام قسمتهاي سازمان دسترسي داشته باشد، اما مديريت انرژي در يك محل استقرار يابد . جايگاه مديريت انرژي ممكن است به اين شرح باشد:
• اداره امور فني
• اداره امور پرسنلي
• اداره امور مالي
• دفتر مديريت عامل سازمان
• مشاور- خارج از سازمان
- جايگاه مديريت انرژي
گرايشي وجود داشته است كه صرفه جويي در انرژي به عنوان يك فعاليت فني ديده شود و شما ممكن است فعلاً در سازمانتان جزو يك قسمت فني باشيد . اين روش ممكن است در مرحله 1 برنامه مديريت انرژي خوب به نظر برسد و روي مصرف انرژي كنترل اعمال نمايد، اما براي آموزش يا فعاليتهاي اطلاعاتي مديرتي انرژي، مناسب نباشد.
اداره امور مالي ممكن است جاي مناسبي براي انگيزش و آموزش فعاليتهاي صرفه جويي در انرژي باشد . اداره امور مالي احتمالاً در بلند مدت، مبناي خوب براي ا ين عمل خواهد بود و كنترل مالي و روشهاي حسابداري مورد لزوم مرحله 3 را فراهم نمايد . اما هر دو واحد محدوديتهايي از لحاظ حساسيت فني و اعتبار قابليت پذيرش، در بردارند.
دفتر رياست عاليه ممكن است سرعت ايجاد پيشرفت مديريت انرژي را در اولين كار تسهيل كند اما در بلند مدت اگر بخواهيم مديريت انرژي در جريان امور سراسر سازمان وارد شود ممكن است اين هم جايگاه خوبي نباشد.
آخرين راه حل استفاده از مشاوران خارج از سازمان است . اين مشاوران مي توانند تجزيه و تخصص لازم را در اختيار سازمان قرار دهند . روش مزبور ممكن است از لحاظ حماي تهاي فني براي كمك به كاركنان داخل سازمان مناسب باشد . لكن شبكه ارتباطي و تماسهاي روزانه را كه براي مطلع نگاه داشتن و انگيزش كاركنان لازم است، در بر نداشته باشد . در عمل ممكن است هيچ جاي منحصر بفرد مطلوبي نباشد و جاي مطلوب بايد با تغيير سازمان در طول زمان از يك مرحله مديريت انرژي به مرحله ديگر، تحول يابد.
هر راه حلي مزايا و محدوديتهاي خودش را دارد . هر وضعيتي كه شما داشته باشيد بايد بر اساس آن، محل سازماني را تعيين كنيد.
سئوالات مهمي كه در اين رابطه مطرح مي باشند، عبارتند از:
• آيا تمام كاركنان مديريت انرژي بايد در يك واحد جمع باشند؟
• آيا ميتوان آنها را در سراسر سازمان پراكنده نمود؟ از نقطه نظر مديريت ضعف در يك واحد دردرون يك قسمت خاص، كوتاهترين زنجير فرماندهي را دارد و همچنين ممكن است موجبات وحدت و يكپارچگي (Esprit de corps scale)و انجام مقياس اقتصادي( (Economics of را فراهم آورد. اما قسمتهاي پراكنده با مسئوليتهاي اعطا شده در داخل واحدهاي مختلف ممكن است در بلند مدت از لحاظ تاثير مديريت انرژي در فعاليتهاي مختلف سازمان مفيد تر باشد.
كداميك از اين راه حلها ميتواند بهترين راه حل باشد؟(نه در كوتاه مدت بلكه در بلند مدت ) به شرايط خاص شما در سازمان بستگي دارد . اگر شما خودتان را يك قسمت فني بدانيد در آن صورت مديريت انرژي را يك فعاليت فني تخصصي، محسوب خواهيد داشت . انرژي يك مساله مديريتي است نه فني – تخصص، شما بايد:
• اقدامي بعمل آوريد كه بهينه سازي انرژي يك مسئوليت مديريت تلقي شود.
• كاري بكنيد كه اين ايده جديد را بپذيرند و بدان عمل كنند و خودشان را پاسخگويي مصرف انرژي بدانند.
- نمونه شرح شغل مدير انرژي
وظايف و مسئوليتهاي شما بعنوان انرژي ممكن است به شرح ذيل باشد:
- 1 نظارت بر فرمول بندي و اجراي خط مشي انرژي
- 2 معرفي و نگهداري طرق مختلف تامين اطلاعات مديريت درباره صرفه جويي در انرژي و آلودگي محيط
- 3 توزيع اطلاعات طرق مختلف تامين اطلاعات مديريت درباره صرفه جويي در انرژي و آلودگي محيط
-4 تهيه و تنظمي خط مشي ها و اقدامت مربوط به حفظ محيط از لحاظ صرفه جويي در انرژي با جايگزيني سوختهايي كه آلودگي كمتري دارند.
- 5 بالا بردن دانش و آگاهي كل سازمان در مورد انرژي
- 6 معرفي و پيگيري در مورد روشهاي نگاهداري بهتر وضعيت انرژي در سراسر سازمان
-7 تعيين نيازهاي آموزشي سازمان براي مهارتهاي مربوط به انرژي و درك آنها
-8 تعيين طرق مختلف افزايش بازدهي انرژي هاي گوناگون
-9 فرمول بندي برنامه سرمايه گذاري براي كاهش مصرف انرژي و تقليل آلودگي محيط
- بازبيني و بررسي
اعمال مديريت خوب بخصوص در واحدهاي صنفي در زمينه مصرف در زمينه مصرف انرژي، به اندازه محل سازماني، حائز اهميت است. در اين مورد آنچه كه لازم به نظر مي رسد عبارتند از:
• تفويض اختيار و واگذاري مسئوليت براي كنترل مصرف انرژي به كسانيكه بودجه مربوط به انرژي را در سازمان كنترل مي كنند.
• تعيين يك نفر كه مسئوليت هماهنگي تمام فعاليتهاي مديريت انرژي و گزارش دهي منظم را بعهده داشته باشد و همچنين چگونه و تا چد حد هر قسمت مقدار انرژي مصرفي را، كنترل مي نمايد.
• تعيين خطوط روشن گزارش دهي و مسئوليت براي فعاليتهاي مديريت انرژي از مصرف كننده انرژي تا مديريت بالاي سازمان
•تعيين يك كميته متشكل از دارات مختلف براي اداره انرژي
شما بايد ماهي يكبار به رئيس واحدي كه در آن اشتغال داريد، گزارش نمائيد . از طريق اين واحد، شما لازم است حداقل ماهي يكبار به كميته متشكل از ادارات مختلف (مذكور در فوق ) گزارش دهيد . مزاياي چنين كميته اي اين است كه دسترسي به قيمتهاي گوناگون تصميم گيري را كه روي مصرف انرژي تاثير مي گذارد، آسان مي سازد . در غير اينصورت، ادارات ممكن است شما را ناديده بگيرند . ازطريق چنين كميته اي شما بايد حداقل سالي يكبار به هيات مديره گزارش نمائيد.
همچنين لازم است كه وظايف كاركنان مديريت انرژي تفكيك گردد . به طوري كه تعدادي از كاركنان مسئول سرمايه گذاري در زمينه صرفه جويي در انرژي باشند و گروه ديگر به بررسي و بازرسي نحوه بازگشت سرمايه بپردازند . در حالي كه هر دو گروه در برابر شما به عنوان مديريت انرژي مسئوليت دارند فرآيند بررسي و بازرسي بايد مورد بازنگري قرار گيرد . اين بازنگري به وسيله كميته مديرتي انرژي متشكل از ادارات مختلف انجام خواهد شد.
-تامين نيروي انساني واحد مديريت انرژي
تعدادي كاركناني كه شما با ويژگيهاي مشخص نياز داريد به عوامل ذيل بستگي دارد:
• مقدار انرژي كه مصرف مي كنيد
• حدودي كه مصرف انرژي بايد در سازمان شما كاهش يابد
• مرحله اي از پيشرفت كه در برنامه هاي مديريت انرژي دستيابي حاصل شده است (در مورد مراحل قبلاً صحبت شده است(عوامل ذيل، به نوبه خودحدودي را كه مصرف انرژي بايد كاهش يابد، تعيين مي كند:
• تعداد مكانها، مولدها و تجهيزات سازمان
• سطح بازدهي انرژي در وضعيت فعلي
• وضعيت فعلي دانش و آگاهي كاركنان درباره انرژي حدودي كه آنها در امور نگاهداري و حفظ مناسب تاسيسات مربوط به انرژي درگير هستند.
• كافي بودن سيستم اطلاعات فعلي در مورد انري، براي حمايت از تصميم گيري مديريت
• مقدار بودجه اي كه براي بهبود مورد فوق موجود است.
نكات فوق بدين معني است كه تعداد دقيق كاركنان مورد نياز بخش مديريت انرژي در طول زمان متغير است. در هر حال، با يك محاسبه سرانگشتي شما بايد حداقل تعداد كاركنان را داشته باشيد:
تعداد كاركنان صرفاً عامل مهمي نيست، رشته تخصصي و ميزان تجربه آنان نيز اهميت دارد . اگر تخصص و تجربه نداشته باشند . احتمالاً بدون نظارت مستقيم شما كارآمد نخواهند بود . اين امر به نوبه خود موجب اتلاف وقت شما مي شود و نمي توانيد به اندازه كافي به تفكر استراتژيك، گزارشهاي داخلي، يا بالا بردن ارزش و اعتبار فعاليتهاي مديريت انرژي بپردازيد.
در طول زمان، فعاليتهاي مديريت بايد به طور وسيع تخصصي شوند.
• مديريت عمومي واحد انرژي
• امور فني
• مديريت پرسنلي
• آموزش
• بازاريابي
