کتاب روانشناسی تغییر نگرش و رفتار مصرف کنندگان انرژی
نوشته مجید صفاری نیا
چکیده
استفاده صحیح و منطقی از انرژی و فرآورده های آن مسئله ای است كه با رفتار انسان ارتباط می یابد. اگر چه راه حل های مختلفی از سوی متخصصان از جمله طراحی محیط، اجرای قوانین و اعمال قدرت از سوی منابع قدرت بیرونی، تهدید یا اجبار، استفاده از فن آوری های جدید و غیره ارائه شده است، اما بسیاری از صاحبنظران شیو ه های صرفه جویی داوطلبانه را رویكرد بهتری می دانند. لذا بخش عمده ای از كار متخصصان علوم اجتماعی و روانشناسی اجتماعی در این حوزه بر یافتن راه های تشویق افراد به كاهش مصرف انرژی متمركز بوده است. بر این اساس صرفه جویی انرژی را می توان بعنوان یك رفتار انسانی در نظر گرفت.
هر رفتاری از جمله مصرف صحیح و یا غیرمنطقی انرژی می تواند دلایلی داشته باشد. مصرف كننده انرژی ممكن است نسبت به علت رفتار خودآگاهی داشته یا نداشته باشد، ولی به هرحال رفتار وی معلول عواملی چند است. تكوین و شكل گیری و تغییر چنین رفتاری می تواند تحت تأثیر عوامل متعددی نظیر هنجارهای اجتماعی، یادگیری، تجارب پیشین فرد در محیط خانواده، مدرسه، تفاوت های فردی و بالاخره باورها و نگرش های وی باشد. رفتار صرفه جویی افراد بر اساس اندیشه ها، باورها و نگرش های آنان شكل می گیرد و هرگونه تغییر در رفتارهای پایدار مستلزم تغییرات ابتدایی در نگر شهاست.
عنوان مقاله: ارايه راهکارهاي اجرايي و مديريتي جهت کاهش مصرف انرژي الکتريکي در ساختمان هاي عمومي
عنوان نشریه: علوم و تكنولوژي محيط زيست : پاييز 1387 , دوره 10 , شماره 3 (مسلسل 38) ; از صفحه 37 تا صفحه 50 .
نویسندگان: نوري جعفر, كرباسي عبدالرضا, برقعي پور هستي, طاهري عليرضا
چکیده:
با توجه به اين که بخش ساختمان يکي از بخش هاي اصلي مصرف کننده انرژي است و با عنايت به مصرف بالاي انرژي در بخش ساختمان هاي عمومي، مطالعه اي جهت ارايه راهکارهاي اجرايي و مديريتي به منظور کاهش مصرف انرژي الکتريکي در يک ساختمان آموزشي نمونه انجام پذيرفت. بدين منظور ابتدا تجهيزات مصرف کننده انرژي الکتريکي مورد بررسي قرار گرفت و از ميان آن ها تجهيزات عمده مصرف کننده انرژي براي اندازه گيري انتخاب گرديد. زمان هاي فعاليت تجهيزات مختلف پس از تکميل فرم هاي جمع آوري اطلاعات استخراج شد و در نهايت اطلاعات اندازه گيري شده تجزيه و تحليل گرديد و مشخص شد که بيشترين مصـرف انرژي الکتريکي مربوط به بخش روشنايي و موتورهاي الکتريکي فن کوئل ها مي باشد. در ادامه با تجـزيه و تحليل کليه موارد فوق راهکارهاي اجـرايي جهت کاهش مصرف انرژي الکتريکي ارايه گرديد و مشخص شد جهت بهينهسازي زمان، ساعات و ميزان استفاده از انرژي در ساختمان مورد مطالعه نياز به تدوين سيستمي براي شناخت مسايل و معضلات انرژي است که بر اساس سازماني تعيين شده فعاليت نمايد. با توجه به اين که در ساختمان مربوطه هيچ واحدي تحت عنوان مديريت انرژي وجود ندارد که مصرف انرژي را در ساختمان مورد نگرش قرار دهد، پيشنهاد گرديد سيستم جمعآوري اطلاعات عمده و اساسي تجهيزات انرژيبر توسط دستگاههاي اندازهگيري و همچنين سيستم جمعآوري و تجزيه و تحليل و اجراي سيستماتيك اطلاعات انرژي تهيه و تدوين گردد. با انجام اين سيستم علاوه بر ارايه يک سيستم مديريتي و ايجاد يک سيستم اطلاعاتي کامل، کليه راهکارهاي مديريتي و اجرايي جهت بهينه سازي و صرفه جويي انرژي در ساختمان مورد مطالعه ارايه گرديد.
بخش صنعت در حال حاضر دو سوم از بار مصرف برق كشور را به خود اختصاص داده است.
اگرچه بخش صنعتي به لحاظ تعداد تنها 206 هزار مشترك از ميان مشتركان حدود32 ميليوني برق كشور را در خود جاي داده است، اما همين تعداد اندك، 34 درصد از برق كشور را مصرف مي كنند.
در حقيقت وجود صنايع پرظرفيت و پرمصرفي مانند كارخانه هاي ذوب آهن و مجتمع هاي توليد آلومينيوم و... توجيه كننده اين ميزان مصرف بالادر بخش صنعت كشور به شمار مي رود.
گذشته از آنكه بالا بودن ميزان مصرف برق در بخش توليد، خود يكي از نشانه هاي توسعه يافتگي كشور به شمار مي رود، اما وجود پتانسيل هاي فراوان مديريت مصرف در اين بخش، گواهي است براين كه صنايع مي توانند با مديريت مصرف برق، هزينه هاي توليد كالاها و محصولات خود را كاهش دهند.
نحوه مديريت مصرف برق در بخش صنعت
درواقع بارمصرفي برق صنعتي را مي توان به 4 بخش روشنايي، فرآيند توليد،گرمايش و سرمايش و بارهاي متفرقه تقسيم كرد.
دربخش روشنايي صاحبان صنايع مي توانند تا حدامكان از نور طبيعي استفاده و با نصب پنجره هاي مناسب و رنگ آميزي روشن ديوارها ، از نياز به نور مصنوعي در روز بكاهند.
يا آنكه در صورت امكان روشنايي موضعي براي فرآيند توليد به كار گرفته شود و در عين حال استفاده از لامپهايي با بازدهي بيشتر و مصرف كمتر مورد بررسي و اقدام قرار گيرد. استفاده از چشم الكترونيكي و تايمر براي روشنايي معابر و محلهايي كه نياز به نور دائم ندارند نيز مي تواند به عنوان راهكار مناسبي براي كاهش ميزان مصرف برق صنايع مورد بررسي قرار گيرد.
اما مهمترين ميزان برق در بخش صنايع در فرايند توليد و دستگاه هايي كه مستقيما در امر توليد دخالت دارند، به مصرف مي رسد. مهمترين عناصر مصرف كننده انرژي الكتريكي در اين دستگاهها ، موتورها و كوره هاي الكتريكي هستند. صاحبان صنايع مي توانند امكان استفاده از موتورهايي با دور قابل تنظيم را بررسي كنند.
در صنايع بايد دقت شود كه موتورها با ولتاژ اسمي خود كار كنند. در اين رابطه مي توان از تنظيم كننده هاي ولتاژ تغذيه استفاده كرد، زيرا تغيير در ولتاژ تغذيه مي تواند باعث افزايش تلفات انرژي شود .
با توجه به اينكه موتورها در محيط خنك بهتر كار مي كنند بايد محيط كار آنها طوري در نظر گرفته شود كه گرماي ايجاد شده توسط موتورها به راحتي تهويه شود چرا كه گرماي محيط در ميزان تلفات انرژي موتور نقش دارد .
اما در كوره هاي الكتريكي نيز به عنوان ديگر بخش پرمصرف در بخش صنعت و در فرايند توليد، مي تواناستفاده از سيستم هاي كنترل اتوماتيك و نصب تجهيزات مناسب كنترل مصرف برق در كوره ها را مورد دقت بيشتر قرار داد.
صاحبان صنايع در راستاي افزايش بازده كارخانه خود مي توانند استفاده از طرحهاي جديد كوره هاي كم مصرف و پر بازده را بررسي كنند.
همچنين استفاده از روش هاي پيش گرمايش مواد، عايق بندي مناسب، تنظيم جريان و ولتاژ مناسب، در جهت افزايش راندمان كوره ها و افزايش سرعت تخليه كوره از ديگر مواردي است كه رعايت آنها مي تواند باعث كاهش مصرف برق واحدهاي صنعتي و در نتيجه كاستن از هزينه ها و ا فزايش سود آنها شود.